Fight, flight, freeze

Fight, flight, freeze oftewel vechten, vluchten en bevriezen. Een mechanisme dat vaak automatisch optreedt wanneer we te maken hebben met een spannende situatie. Een ingewikkeld systeem dat je in sommige situaties flink in de weg kan zitten.

De afbeelding hieronder weergeeft een schematische weergave van het fight, flight, freeze proces. Wanneer we te maken krijgen met een stressvolle situatie (De zogenoemde trigger) start het proces. Afhankelijk van allerlei verschillende factoren belanden we in vechten of vluchten. Uiteraard (in de meeste gevallen) niet letterlijk. Met vechten wordt namelijk bedoeld dat we ons bewegen in richting van de bedreiging dit door bijvoorbeeld het aangaan van een moeilijk gesprek. Met vluchten bedoelen we het weg bewegen van de dreiging. Dit kan zijn het uit de weg gaan van het moeilijke gesprek.

Hoe groter het gevoel van bedreiging hoe extremer het gevoel van vechten of vluchten. Dit zie je dan ook terug in de bewoording van de emotie in de afbeelding hierboven. Zo begint vluchten vaak met zorgen, wanneer de bedreiging toeneemt komt er spanning, angst en vervolgens paniek. Vechten begint meestal met irritatie, vervolgens frustratie, boosheid en uiteindelijk woede. 

Belangrijk is dat wanneer we het hebben over vechten of vluchten dit betekent dat er nog steeds, in meer of mindere mate, een gevoel van controle over de situatie is. Zo heb je bij vluchten misschien het idee nog weg te kunnen komen wanneer het nodig is en bij vechten eerder het gevoel de situatie te kunnen ‘overwinnen’. Tijdens deze twee mogelijkheden beleef je het gevoel van een situatie nog aan te kunnen. Wanneer dit geloof verdwijnt en plaats maakt voor het gevoel dat je een situatie niet meer denkt aan te kunnen zal ieder mens bevriezen. Het hierbij horende gevoel is dat je een situatie maar gewoon ondergaat en je hier niet meer tegen zal of kan verzetten. In de bevriezingsfase zou je kunnen stellen dat je jezelf voorbereid op de “worst-case” scenario. Wanneer je het geloof in je eigen kunnen volledig bent verloren, zul je bevriezen. Je lichaam schakelt zichzelf letterlijk uit om zich op deze manier voor te bereiden op de dood.

Het fight, flight, freeze proces is een ingewikkeld proces, waar het omgaan ermee misschien wel nog ingewikkelder is. In de video hieronder geven we je 3 simpele tips die je al een beetje op weg kunnen helpen bij het omgaan met dit proces.

Meer weten over het fight, flight, freeze systeem? Wij helpen je graag verder.